کپسول آتشنشانی

کپسول آتشنشانی (Fire Extinguisher) یکی از تجهیزات ضروری برای مقابله با آتش‌سوزی‌های کوچک و کنترل آن‌ها قبل از گسترش است. این دستگاه به عنوان اولین خط دفاعی در برابر آتش‌سوزی‌ها عمل می‌کند و در محیط‌های مختلف مانند خانه‌ها، ادارات، کارخانه‌ها، خودروها و اماکن عمومی نصب می‌شود. در ادامه به انواع، کاربردها، اجزاء و نحوه استفاده از کپسول‌های آتشنشانی اشاره می‌شود:

—

### **انواع کپسول‌های آتشنشانی بر اساس نوع ماده خاموش‌کننده:**
1. **کپسول آبی (آب و گاز)**:
– برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس A (مواد جامد مانند چوب، کاغذ و پارچه).
– نباید برای آتش‌سوزی‌های الکتریکی یا مایعات قابل اشتعال استفاده شود.

2. **کپسول پودری (Dry Powder)**:
– برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس A، B (مایعات قابل اشتعال مانند بنزین) و C (گازهای قابل اشتعال مانند پروپان).
– می‌تواند برای آتش‌سوزی‌های الکتریکی نیز استفاده شود.

3. **کپسول گاز دی‌اکسید کربن (CO₂)**:
– برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس B و C و همچنین آتش‌سوزی‌های الکتریکی.
– گاز CO₂ باعث خفه کردن آتش و کاهش اکسیژن می‌شود.

4. **کپسول فوم (Foam)**:
– برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس A و B.
– فوم یک لایه محافظ روی سطح مایعات قابل اشتعال ایجاد می‌کند و از تبخیر آن‌ها جلوگیری می‌کند.

5. **کپسول هالوژنه (Halogenated)**:
– برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس B و C و آتش‌سوزی‌های الکتریکی.
– این نوع کپسول‌ها به دلیل تأثیرات مخرب بر محیط زیست کمتر استفاده می‌شوند.

6. **کپسول مخصوص فلزات (کلاس D)**:
– برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های ناشی از فلزات قابل اشتعال مانند منیزیم، سدیم یا پتاسیم.

—

### **اجزاء اصلی کپسول آتشنشانی:**
1. **بدنه کپسول**:
– معمولاً از فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شود و ماده خاموش‌کننده را در خود نگه می‌دارد.

2. **نازل یا لوله تخلیه**:
– ماده خاموش‌کننده از طریق این قسمت به سمت آتش پاشیده می‌شود.

3. **فشارسنج**:
– نشان‌دهنده فشار داخل کپسول است و سلامت کپسول را بررسی می‌کند.

4. **اهرم یا دسته**:
– برای فعال‌سازی کپسول و تخلیه ماده خاموش‌کننده استفاده می‌شود.

5. **پین ایمنی**:
– از فعال‌سازی تصادفی کپسول جلوگیری می‌کند و قبل از استفاده باید خارج شود.

6. **لوله داخلی**:
– ماده خاموش‌کننده را از کپسول به نازل منتقل می‌کند.

—

### **نحوه استفاده از کپسول آتشنشانی (روش PASS):**
1. **Pull (کشیدن پین ایمنی)**:
– پین ایمنی را خارج کنید تا کپسول فعال شود.

2. **Aim (هدف‌گیری)**:
– نازل کپسول را به سمت پایه آتش بگیرید، نه به سمت شعله‌ها.

3. **Squeeze (فشردن اهرم)**:
– اهرم را فشار دهید تا ماده خاموش‌کننده آزاد شود.

4. **Sweep (جارو کردن)**:
– نازل را به آرامی از چپ به راست حرکت دهید تا ماده خاموش‌کننده به طور یکنواخت پخش شود.

—

### **کاربردهای کپسول آتشنشانی:**
1. **خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کوچک** قبل از گسترش آن‌ها.
2. **محافظت از جان افراد** و کاهش خسارات مالی.
3. **ایمن‌سازی محیط‌های کاری** مانند کارخانه‌ها، انبارها و آزمایشگاه‌ها.
4. **استفاده در خودروها** برای مقابله با آتش‌سوزی‌های احتمالی.
5. **نصب در اماکن عمومی** مانند مدارس، بیمارستان‌ها و مراکز خرید.

—

### **نکات مهم در استفاده و نگهداری کپسول آتشنشانی:**
1. **انتخاب نوع مناسب**:
– کپسول باید متناسب با نوع آتش‌سوزی احتمالی انتخاب شود.

2. **بررسی دوره‌ای**:
– فشار کپسول و تاریخ انقضا باید به طور منظم بررسی شود.

3. **نصب در محل مناسب**:
– کپسول‌ها باید در محل‌های قابل دسترس و به دور از گرما یا رطوبت نصب شوند.

4. **آموزش استفاده**:
– افراد باید با روش استفاده از کپسول‌ها آشنا باشند.

5. **تعویض یا شارژ**:
– پس از هر بار استفاده، کپسول باید شارژ یا تعویض شود.

—

### **استانداردهای کپسول‌های آتشنشانی:**
کپسول‌های آتشنشانی باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی یا ملی ساخته و تست شوند. برخی از این استانداردها عبارتند از:
– **EN 3**: استاندارد اروپایی برای کپسول‌های آتشنشانی.
– **NFPA 10**: استاندارد آمریکایی برای کپسول‌های آتشنشانی.
– **ISIRI**: استاندارد ملی ایران برای کپسول‌های آتشنشانی.

—

کپسول‌های آتشنشانی ابزاری حیاتی برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها هستند و استفاده صحیح از آن‌ها می‌تواند از بروز فجایع بزرگ جلوگیری کند.